Dù đã sinh con, có thai một hoặc nhiều lần, nhưng sau đó người phụ nữ không thể thụ thai tiếp tục được nữa thì được gọi là
vô sinh thứ phát. Vô sinh thứ phát đang là một trong những căn bệnh của thời hiện đại.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến vô sinh thứ phát mà do nhiều người chủ quan, khiến việc điều trị trở nên khó khăn và đem lại hiệu quả thấp. Cứ 01 năm Trung tâm Chăm sóc Sức khỏe sinh sản Bình Thuận tiếp nhận khoảng 150 trường hợp vô sinh thì có tới hơn 50% là bị vô sinh thứ phát.
Có con vẫn vô sinh
Công việc cũng như kinh tế đã ổn định, không còn lý do để trốn tránh nghĩa vụ sinh nở, chị Nguyễn Thị S. (Xuân An, Phan Thiết) quyết định tháo vòng, chọn thời điểm "ra trận". Thế nhưng chẳng hiểu sao, sau nữa năm trời loay hoay với sự chuẩn bị kỹ lượng mà vẫn không thấy tín hiệu vui. Khi đi khám, bác sỹ chẩn đoán chị mắc chứng vô sinh thứ phát, chị rất bàng hoàng: “Thật vô lý, tôi đã có một đứa con trai 8 tuổi thì sao lại mắc chứng vô sinh được chứ?”.
Cũng cùng cảnh ngộ mắc chứng vô sinh thứ phát với chị S., chị Nguyễn Thị H. (Phong Nẫm, Phan Thiết, Bình Thuận) không giấu được vẻ buồn lo. Được biết, sau khi sinh được đứa con đầu lòng, chị H rất hay mắc các bệnh phụ khoa, vì ngại đi khám nên chị tự pha nước muối mặn rửa, nghĩ làm vậy thì vi khuẩn sẽ chết. Nhưng khi bệnh giảm thì cứ 1 tuần bị lại và nặng hơn. Đi khám chị mới biết, chính những viêm nhiễm phụ khoa không được điều trị dứt điểm đã gây tắc ống dẫn trứng khiến chị thành người vô sinh thứ phát.
Rất nhiều cặp vợ chồng sau khi đã có con rồi, cứ tự tin rằng chuyện sinh con rất dễ dàng, nên đã chủ quan kéo dài thời gian sinh lần nữa. Nhưng họ không biết rằng có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng vô sinh thứ phát ẩn chứa bên trong làm cho việc mang thai tiếp theo trở nên khó khăn.
Nguyên nhân
Bác sĩ Phan Thị Thảo (Phó Giám đốc Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản Bình Thuận) cho hay: “Thông thường, phụ nữ dễ bị
vô sinh thứ phát hơn nam giới vì sau khi sinh nở hoặc sẩy thai, nạo hút thai đã gây tổn thương đến bộ phận sinh dục. Với những bạn nữ hay bị viêm nhiễm phụ khoa, nhất là các bệnh viêm nhiễm ở tử cung sẽ có nguy cơ mắc bệnh. Rất nhiều phụ nữ sau vài lần nạo thai đã bị tắc vòi trứng hoặc viêm, dính buồng tử cung làm mất khả năng mang thai”.
Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ nạo phá thai cao hàng đầu thế giới, lứa tuổi vị thành niên chiếm tỷ lệ đáng kể là 20%. Nguy hiểm hơn là nhiều em gái phá thai khi mới ở tuổi 14 - 15 tuổi, trong khi không biết rằng nạo phá thai dễ gây vô sinh, hiếm muộn. Đặc biệt, hiện nay, đa số bạn trẻ hiểu nhầm phá thai, hút điều hòa không gây tác hại gì nhưng thực chất thì để lại nhiều hậu quả đáng tiếc như viêm tắc ống dẫn trứng, lạc nội mạc lòng tử cung,…
Viêm nhiễm đường sinh dục thường mang đến hậu quả là gây tắc hai ống dẫn trứng. Khi ống dẫn trứng bị tắc, đường đi của tinh trùng bị cản lại nên noãn có phóng ra cũng không thể thụ tinh.
Khi tử cung bị viêm nhiễm, lớp niêm mạc phủ bên trong buồng tử cung bị tổn thương không thuận lợi cho việc phôi làm tổ tại đó sau khi được di chuyển vào buồng tử cung. Những trường hợp viêm niêm mạc tử cung không được điều trị dứt điểm dễ thành mạn tính làm cho lớp niêm mạc này bị tổn hại nhiều hơn, tử cung không còn được niêm mạc bao bọc khiến hai mạc tử cung dính vào nhau, tử cung bị dính, phôi thai không thể làm tổ.
Ngoài ra, ở những phụ nữ quan hệ tình dục sớm, nạo hút thai, sống không chung thủy, quan hệ tình dục không đúng cách, lạm dụng chất kích thích... đều có thể dẫn đến viêm tắc vòi trứng làm cho tỷ lệ vô sinh thứ phát đang gia tăng nhanh.
Bs.Thảo thông tin thêm: “Điều đáng lo ngại là vô sinh thứ phát không chỉ xảy ra ở phụ nữ mà có thể gặp ở cả nam giới. Tỷ lệ vô sinh thứ phát ở nam giới cũng tăng nhanh trong những năm gần đây. Nguyên nhân chủ yếu do nhiễm trùng đường sinh dục, rối loạn chức năng tình dục, bất thường về cơ quan sinh dục, tai nạn vùng sinh dục, va đập, chấn thương tinh hoàn... Nhất là những người có đời sống tình dục không lành mạnh, dễ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục”.
Dự phòng là tốt nhất
Vô sinh là điều không mong muốn của bất cứ cặp vợ chồng nào trong độ tuổi sinh sản, nhất là những người đã từng mang thai, sinh nở. Có nhiều nguyên nhân và nhiều biện pháp để điều trị, hỗ trợ sinh sản, song theo các bác sĩ sản phụ khoa, điều quan trọng là phòng nguy cơ thì tốt hơn là để mắc phải và điều trị tốn kém.
Nói về vấn đề này, BS Thảo cho rằng, về mặt tâm lý vô sinh thứ phát là căn bệnh của xã hội hiện đại. Trong đó có yếu tố chung mang đến cho cả nam và nữ là các tác động của stress trong cuộc sống. Đời sống căng thẳng, nhiều stress sẽ giảm khả năng có thai, lâu có thai càng thêm lo lắng. Thực tế nhiều cặp vợ chồng vô sinh thứ phát khi được bác sĩ thăm khám tư vấn đã thay đổi cách sống, giảm lo âu, stress đã có thể thụ thai lại sau đó.
Cần phòng ngừa những nguy cơ "từ xa" bằng cách giáo dục giới tính, sức khoẻ sinh sản cho các em từ lúc còn là học sinh, coi đây là vấn đề khoa học giúp các em vừa có nhận thức đúng về vấn đề, vừa không ngại chia sẻ để tìm ra hướng giải quyết.
Để tránh tình trạng vô sinh thứ phát, ngoài việc cân nhắc về tuổi tác của người mẹ để có thai, điều kiện kinh tế gia đình, các cặp vợ chồng không nên kéo dài khoảng cách giữa hai lần sinh con, thời gian lý tưởng là từ 3 - 5 năm.
Trong vòng một năm, nếu vợ chồng sinh hoạt tình dục đều đặn và không sử dụng bất kỳ phương pháp tránh thai nào nhưng lại không có thai, cả hai nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra. Với những trường hợp vợ hoặc chồng mắc bệnh nan y, cần phải điều trị lâu dài và có khả năng ảnh hưởng đến việc thụ thai thì có thể nhờ biện pháp lưu giữ tinh trùng để sử dụng khi cần.
Hiện nay, việc điều trị vô sinh thứ phát không quá khó. Điều quan trọng là các cặp vợ chồng cần nhận biết và đi khám sớm. Tùy vào tình trạng sức khỏe, tuổi tác của mỗi cặp vợ chồng, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp để họ có cơ hội sinh thêm con.
Theo syt.binhthuan.gov.vn
